Categorieën zijn bedoeld om bestanden/pagina's over vergelijkbare onderwerpen te groeperen en gemakkelijk terug te vinden. Ze zijn vergelijkbaar met (gecontroleerde) trefwoorden. De categoriestructuur is de voornaamste manier voor het organiseren en vinden van bestanden op Commons. Het is belangrijk dat elk bestand gevonden kan worden door door de categoriestructuur te bladeren. Om dit mogelijk te maken moet elk bestand direct in een categorie worden geplaatst, en/of op een gecategoriseerde galerijpagina worden geplaatst. Elke categorie zelf dient weer in een algemenere categorie te zijn geplaatst, waardoor een hiërarchische structuur ontstaat.
1. Hoe de juiste categorieën vinden
2. Voeg de categorieën toe aan het bestand
[[Category:Categoryname]]
(zie #Categoriseer uw uploads)
De belangrijkste principes zijn:
De categoriestructuur zou (idealiter) een meervoudige hiërarchie moeten zijn met één hoofdcategorie, Category:CommonsRoot. Alle categorieën (behalve CommonsRoot) zouden in ten minste één andere categorie geplaatst moeten zijn en er mogen geen cirkelverwijzingen ontstaan. (Een categorie mag dus niet direct of indirect naar zichzelf verwijzen). De categoriestructuur zou de hiërarchie van de onderwerpen moeten weerspiegelen, van de meest algemene naar de meest specifieke.
De pagina (bestand, categorie) zou geplaatst moeten worden in de meest specifieke categorie(en) waarin de pagina past (niet direct in zijn bovenliggende categorieën). Een categorie kan meerdere bovenliggende categorieën hebben. Een categorie kan zo twee (of meer) verschillende criteria combineren; dergelijke categorieën noemen we "samengestelde categorieën". Bijvoorbeeld: de hoofdcategorie Category:Churches en de hoofdcategorie Category:Belgium hebben een gemeenschappelijke sub-categorie Churches in Belgium.
Dit principe adviseert om niet teveel verschillende criteria te combineren.
We mogen geen items in dezelfde categorie classificeren als ze betrekking hebben op verschillende onderwerpen. Er moet één categorie per onderwerp zijn; categorieën met meerdere onderwerpen moeten worden vermeden. De categorienaam moet ondubbelzinnig zijn en mag geen homoniem zijn (een woord dat verschillende betekenissen heeft, zoals bank of vorst).
Identieke items moeten identieke namen hebben voor alle landen en op alle categorieniveaus. De categoriestructuur moet zo systematisch en uniform mogelijk zijn, lokale dialecten en terminologie moeten zo mogelijk onderdrukt worden ten gunste van universaliteit. Verwante categoriseringstakken moeten eenzelfde soort structuur hebben.
De categorie-structuur moet een hiërarchie van concepten weergeven, van de meest generieke tot en met een erg specifieke. De structuur gebruikt en combineert meerdere relatie-types, bijvoorbeeld
De bovenste categorieën (de categorieën in CommonsRoot) splitsen de structuur op als volgt:
Zet de uploads altijd in categorieën en/of galerijen behorend bij het onderwerp, dan kunnen de bestanden gevonden worden door gebruikers.
Het is zelden noodzakelijk een nieuwe categorie aan te maken, dus voordat u dat doet moet u bekend zijn met de bestaande categoriestructuur en met de gebruiken en het beleid op Commons. Kijk eerst of er een categorie schema of een Commons project voor het onderwerp is en volg de richtlijnen die daar beschreven staan.
De Categorienamen moeten altijd in het Engels (zie Commons:Taalbeleid). Hoewel er uitzonderingen zijn zoals eigennamen, biologische taxa (krijgen wetenschappelijke Latijnse namen) en namen waarvoor de niet-Engelse naam het meest wordt gebruikt in de Engelse taal (of er geen bewijs is voor het gebruik van een Engelstalige versie). Latin alphabets worden in originele vorm gebruikt, inclusief diakritische tekens en afgeleide letters, niet-Latijnse alfabetten worden naar het Engelse Latijnse schrift overgezet (transcriptie). Engelse basistekens (ISO/IEC 646) hebben de voorkeur boven nationale varianten of tekensets voor extensies (bijvoorbeeld 'rechte' apostrofs boven 'gekruld'), waar redelijk.
Categorieën voor personen of objecten moeten in het meervoud: Category:Tools, Category:Artists, Category:Lakes, enzovoort. Dit is anders dan de gebruikelijke richtlijn op de Nederlandstalige Wikipedia, die stelt dat de naam in het enkelvoud is!. Dit gaat niet op voor categorieën als Category:History, Category:WeatherenCategory:Music, omdat deze termen geen meervoudsvorm in het Engels kennen. Proper nouns
Categorieën die subcategorieën op naam groeperen zouden in het algemeen genaamd moeten worden "by name" en niet "by alphabet" (bijvoorbeeld Category:Ships by name).
We missen nog steeds internationalisering voor categorienamen, maar dit probleem moet worden opgelost met de juiste wijzigingen in de MediaWiki-software (zie T31928: Toon vertaalde titels per gebruikerstaal ook in categorieën). Het creëren van vermengde categoriestructuren in verschillende talen zou de zaken alleen maar erger maken.
Een algemene discussie over de functionaliteit van MediaWiki categorieën staat in de handleiding over categorieën.
Om een pagina (ongeacht of het een afbeelding, galerij-pagina of een categorie-pagina is) aan een categorie toe te voegen, klik op "Bewerken" en voeg de volgende code toe onderaan de pagina:
[[Category:Categorie naam]]
Voorbeeld: Als u een figuur over komeetbanen uploadt, kunt u de volgende informatie aan de afbeeldingspagina toevoegen:
[[Category:Astronomical diagrams]] [[Category:Comets]]
Hierdoor zal de figuur in de categorieën Astronomical diagramsenComets verschijnen.
Voor informatie over het vinden van goede categorieën voor uw uploads en galerijen, leest u de sectie Een geschikte categorie vinden hieronder.
Als u geen categorie kunt vinden voor een bestand, kunt u er een aanmaken, maar lees daarvoor eerst het deel Gebruiken van de categorieën.
Een nieuwe categorie aanmaken:
[[Categorie:Categorienaam]]
. Sla de bewerkte pagina op. De nieuwe categorie verschijnt als een rode link onderaan de pagina.Een Categoriepagina dient de volgende informatie te bevatten (de belangrijkste informatie bovenaan):
Lees ook richtlijn indelen op onderwerp voor specifieke klassen categorieën, bijvoorbeeld over mensen.
Indien een categorie anders dan op de naam moet worden gesorteerd, dan zijn er twee mogelijkheden:
Het definiëren van een sorteersleutel (sortkey) voor alle bovenliggende categorieën:
{{DEFAULTSORT:sorteersleutel}} [[Category:Bovenliggende categorie A]] [[Category:Bovenliggende categorie B]]
{{DEFAULTSORT:Achternaam, Voornaam}}
Het definiëren van een sorteersleutel voor een bovenliggende categorie:
[[Category:Bovenliggende categorie A|sorteersleutel]] [[Category:Bovenliggende categorie B]]
De standaard voor de sorteervolgorde op Commons is:
░ ! " # $ % & ' ( ) * + , - . / 0 9 : ; < = > ? @ A a Z z [ \ ] ^ _ ` { | } ~ É é 📚
░
geeft hier als sorteersleutel een spatie aan, die komt bij het sorteren altijd bovenaan te staan.
(spatie) en *
, na deze worden ook !
, #
, +
, -
, .
, :
, ?
en~
veel gebruikt.τ
wordt gebruikt om sjablonen onderaan de bijbehorende Commons categorie te krijgen. Een voorbeeld: Category:Transport templates gesorteerd in Category:Transport.📚
({{Setcat}}) wordt gebruikt voor het sorteren van afbeeldingensets aan het einde van de gerelateerde categorie. (Zie bijvoorbeeld Category:Icosahedron with colored vertices gesorteerd op Category:Icosahedron.)→Meer informatie over het sorteren.
Zie Categorie hernoemen.
Pagina's (inclusief categoriepagina's) zijn gecategoriseerd op basis van hun onderwerp en niet op basis van hun inhoud, omdat de inhoud over het algemeen geen permanent kenmerk van de categoriepagina is; In het bijzonder kunt u tijdelijk ongepaste inhoud vinden op een categoriepagina.
Voorbeeld: Stel dat Category:Spheres alleen afbeeldingen van kristallen bollen bevat. U mag Category:Glass niet toevoegen aan de categoriepagina, afhankelijk van de huidige inhoud, omdat u bollen kunt laten maken met een grote verscheidenheid aan materialen. Normaal gesproken zou elke afbeelding van een glazen object al zijn gecategoriseerd in Category:Glass (of in een categorie van de onderbouw). Dus als de Category:Spheres echt vol staat met foto's van kristallen bollen, zou het een beter idee zijn om een nieuwe categoriepagina te maken, zoals Category:Glass spheres of Category:Crystal spheres, gecategoriseerd in Category:SpheresenCategory:Glass.
Over het algemeen moeten bestanden zich alleen in de meest specifieke categorie bevinden die voor een bepaald onderwerp bestaat. Bestanden in Category:Looking up the center of the Eiffel Tower mogen bijvoorbeeld niet ook in Category:Paris (zie over-categorization hieronder) staan. Als u geen categorie vindt die bij uw doel past, kunt u deze maken, maar lees eerst zorgvuldig het gedeelte over het gebruiken van categorieën.
Een afbeelding hoeft niet slechts in één categorie te staan; het betekent alleen dat afbeeldingen niet overmatig of in te algemene categorieën worden geplaatst. Bijvoorbeeld een afbeelding van een ijsbeer die wordt gered van een ijsberg door een helikopter, kan in Category:Ursus maritimus, Category:Icebergs, Category:Helicopters, and Category:Search and Rescue, maar niet in Category:Ursidae (beerachtigen) of Category:Aircraft.
De categorieën (of galerijen) voor uploads moeten zoveel mogelijk van de volgende vragen beantwoorden:
De bovenstaande vragen hebben betrekking op de belangrijkste aspecten van de te categoriseren afbeelding. Voor sommige afbeeldingen is het logisch om ze allemaal te gebruiken, voor andere afbeeldingen zijn slechts één of twee redelijk. Daarnaast zijn er nog verschillende andere aspecten van de afbeeldingen die kunnen worden gebruikt om de afbeelding te categoriseren:
Deze laatste categorieën zijn nuttig en belangrijk, maar moeten altijd worden gedaan naast de met criteria van het onderwerp.
Categorisatie in Wikimedia Commons is gedetailleerder en dieper dan die in Wikipedia-projecten. Commons heeft meer categorieën voor individuele onderwerpen als plaatsen, mensen, organisaties, evenementen, termen, enz. Bijna elk artikel op een Wikipedia kan een overeenkomstige categorie op Commons hebben. Maar zelfs als er meer afbeeldingen van een gewone persoon of incidentele gebeurtenis bestaan, is het praktisch om ze in een speciale categorie te groeperen en die categorie te categoriseren in plaats van alle vergelijkbare afbeeldingen afzonderlijk te categoriseren in een identieke set bovenliggende categorieën.
Om geschikte categorieën voor uw uploads te vinden, bladert u door de categoriestructuur vanaf een algemene categorie. Navigeer verder door de subcategorieën totdat u de meest specifieke subcategorie vindt die past bij het bestand dat u hebt geüpload. U kunt door de categoriestructuur navigeren door links naar subcategorieën te volgen, of de boom van subcategorieën uit te breiden door op de ▶ symbolen vóór subcategorienamen te klikken. Het gedeelte Major categories hierboven biedt een startpunt en de Hoe categoriseren: begeleiding per onderwerp behandelt enkele onderwerpen meer.
voor de inclusie criteria (hetzelfde als w:WP:OVERCAT) bekijk Commons:Category inclusion criteria Overcategorisatie vindt plaats wanneer een afbeelding in meerdere categorieën binnen dezelfde tak van de boom worden geplaatst. De algemene regel hiervoor is Plaats een afbeelding in de meest specifieke categorie en niet in de niveaus daarboven.
Bijvoorbeeld: Aangenomen dat gele bollen spheres zijn met een gele (yellow) kleur. Er kan worden gedacht aan de Category:Yellow spheresenCategory:Spheres. De te categoriseren afbeelding is een foto van gele knikkers. We categoriseren het bestand in Category:Yellow spheres. Wanneer de afbeelding ook in Category:Spheres wordt geplaatst is er sprake van overcategorisatie, omdat de Category:Yellow spheres al inhoudt dat het om bollen gaat.
Dit gaat op voor de meeste afbeeldingen: zoals hierboven al vermeld, bestanden in Category:Paris moeten niet ook in Category:France worden geplaatst, net als afbeeldingen in Category:Rembrandt niet in Category:Dutch painters moeten worden geplaatst.
Vaak wordt aangenomen dat een bestand makkelijker te vinden is wanneer het in meer categorieën wordt geplaatst. Wanneer die gedachtegang wordt gevolgd, zal elke afbeelding van een man in Category:Men komen, omdat u het bestand dan kunt vinden ook al weet u niets over die man. Hierdoor zullen de topcategorieën snel vollopen, waardoor wellicht door duizenden bestanden moet worden gebladerd voordat u de juiste afbeelding vindt. Wanneer iemand op zoek is naar een algemeen plaatje van een man, bijvoorbeeld om een artikel als nl:Man te illustreren zal hij verdrinken in de filmsterren, wetenschappers en politici, voordat hij een algemeen plaatje van een man vindt.
Op een lager niveau is het probleem minder groot, omdat het aantal afbeeldingen daar kleiner is - dit kunnen nog vaak honderden afbeeldingen zijn. Er is nog steeds een probleem, zoals bijvoorbeeld een afbeelding van Albert Einstein. Je weet dat het een Physisist is, dus kijk je daar. Je vindt een afbeelding tussen de honderden andere in de categorie, wat al lastig is, maar het is de enige die daar te vinden is. Omdat er daar een afbeelding stond, gaat u er van uit dat er verder geen te vinden zijn in plaats van te zoeken in Category:Physicists from Germany en uiteindelijk Category:Albert Einstein waar wellicht een betere te vinden is. Overcategorisatie leidt dus tot twee problemen, de topcategorieën lopen vol en de gebruikers zullen stoppen bij de meest relevante categorie die ze vinden voor een relevante afbeelding.
Hoe vreemd dit ook klinkt, ondercategorisatie kan zelf een oorzaak zijn van overcategorisatie. Dit gebeurt wanneer een categorie zelf niet juist is gecategoriseerd, waardoor een gebruiker een afbeelding overcategoriseert om het in de relevante categorieën te krijgen. Bijvoorbeeld: Category:Eivør Pálsdóttir was alleen gecategoriseerd in Category:People by alphabet. Als ik een afbeelding van haar plaats en weet wie het is, zou ik de afbeelding ook in Category:People of the Faroe IslandsenCategory:Vocalists plaatsen. Dit is overcategorisatie: de topcategorieën lopen vol door het plaatsen van afbeeldingen daarin.
Een gerelateerd probleem is verkeerde categorisatie: Category:Notting Hill was meer dan een maand lang geplaatst in Category:London (en niet in Category:Royal Borough of Kensington and Chelsea, waar Notting Hill in ligt). Wanneer een afbeelding werd toegevoegd, was het erg verleidelijk om de afbeelding in Category:Royal Borough of Kensington and Chelsea te plaatsen, omdat deze net zo specifiek leek te zijn als Category:Notting Hill.
Wanneer u dit probleem tegenkomt, probeer dan de categorieën te hercategoriseren als dit kan. Dit voorkomt niet alleen overcategorisatie, maar het maakt het ook makkelijker om door de categorieboom te bladeren.
<span id="_Exception_for_images_with_more_categorized_subjects">
Een bestand dat slechts één relevant onderwerp weergeeft, mag niet te veel worden gecategoriseerd. Wanneer een bestand extra relevante onderwerpen weergeeft en de extra onderwerpen geen eigen subcategorieën hebben, kan worden overwogen om de afbeelding tijdelijk te categoriseren in zowel de subcategorie als de bovenliggende categorie.
Deze situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen in het geval van een foto van drie politici, van wie er één Angela Merkel (die haar eigen Commons-categorie heeft), met twee andere politici die nog geen eigen categorieën hebben. Hoewel de afbeelding ongetwijfeld zou worden gecategoriseerd in Category:Angela Merkel of een van de subcategorieën, zou het meestal als overcategorisatie worden beschouwd om het ook op te nemen in Politici van Duitsland. Gebruikers zullen echter waarschijnlijk niet zoeken naar de twee andere politici in de categorie Merkel. Idealiter zouden we specifieke subcategorieën creëren voor de twee andere politici (waar gerechtvaardigd) of andere relevante subcategorieën vinden (bijv. Politici van BeierenofLeden van de FDP, enz.). In sommige omstandigheden kan het echter nodig zijn om de afbeelding tijdelijk te categoriseren in Politici van Duitsland waar andere geschikte subcategorieën nog niet bestaan.
Landen kunnen worden gecategoriseerd als onderdeel van meerdere overlappende categorieën. India staat bijvoorbeeld in Landen in Zuid-AziëenLanden in Azië.
Ook gebruikerscategorieën zijn vrijgesteld van overcategorisatie, omdat deze niet zichtbaar zijn voor de meeste kijkers, en projectgebruikers nemen ze op voor veel verschillende doeleinden, zoals sorteren, statistieken, waarden voor gebruikersboxen, enz.
Voor sommige categorieën zijn er speciale richtlijnen voor het beste sorteren van inhoud binnen die categorie. Deze leidraad is te vinden in een categorie schema of een Commons project voor uw onderwerp. Er is ook wat categoriserende informatie in deze sectie en soms is er begeleiding bovenaan de pagina van de categorie, in de categorie namespace. Dus, bijvoorbeeld, sommige richtlijnen voor het categoriseren van inhoud die mensen afbeeldt, staan bovenaan Mensen, en sommige staan in de sectie Mensen hieronder.
Inhoud met Constructies, bijvoorbeeld GebouwenenTunnels, kan als volgt worden ingedeeld:
Structuur categorie. Controleer eerst of er al een categorie is voor deze specifieke structuur.
Categoriseer daarna de afbeelding op basis van de manier waarop de structuur wordt afgebeeld, zoals:
Houd ook rekening met het deel en de context die zichtbaar zijn:
Inhoud die mensen afbeeldt, moet in categorieën worden geplaatst die hen beschrijven, zoals Economen uit de Verenigde Staten. Begin met verkennen op Mensen.
Bekijk Categorieschema mensen voor details over hoe u deze categorieën noemt en organiseert.
Inhoud die een bepaald onderwerp vanuit een gemeenschappelijk gezichtspunt afbeeldt, is gegroepeerd in categorieën Weergaven van het onderwerp vanuit gezichtspunt zoals Uitzicht van de kathedraal van Sevilla vanaf de Giralda. Dergelijke categorieën moeten subcategorieën zijn van zowel de categorie van het onderwerp (Kathedraal van Sevilla in dit voorbeeld) en de categorie van het uitzichtpunt (Giralda in dit voorbeeld).
In dit voorbeeld wordt de categorie Uitzicht van de kathedraal van Sevilla vanaf de Giralda niet direct in de categorie onderwerp en gezichtspunt geplaatst, maar in Uitzicht van de kathedraal van SevillaenUitzicht vanaf Giralda. Dergelijke tussencategorieën zijn vaak nodig om structuur te creëren en overcategorisatie te vermijden, met name voor uitzicht op een stad vanuit een uitkijkpunt in de stad. Bijvoorbeeld: Uitzicht op Rome vanaf de Pincio heeft de tussencategorie Views of Rome nodig om te voorkomen dat het direct in Rome, wat een overcategorisering zou zijn.
Teksten, zoals scans van boeken, moeten normaal gesproken een categorie hebben voor elke versie van de scan en elke editie van de tekst. Een boek dat in drie afzonderlijke edities wordt gepubliceerd, zou dus een bovenliggende categorie voor het boek hebben, drie subcategorieën voor elke tekst en verdere subcategorieën voor de tekst als een jpeg, een DjVu, enz., Ervan uitgaande dat elke versie daadwerkelijk was geüpload. (Er worden geen categorieën gemaakt voor edities die niet op Commons worden bewaard.) Dit is met name belangrijk voor bestanden in andere formaten dan DjVu en PDF, waar de categorie het enige praktische middel is om de scans bij elkaar te houden; zie bv. de categorie :Categorie:De Kronieken van Engeland, Schotland en Ierland, Holinshed, 1587 die 2857 JPEG's met paginascans bevat.
Voor kwesties met betrekking tot categorisatie van massale inhoudsdonaties van GLAM's (Galerieën, Bibliotheken, Archieven & Musea), zie Gids voor batch uploaden, categorieën.
Een bot controleert of nieuw geüploade bestanden zijn gecategoriseerd in actuele categorieën en probeert bestanden te categoriseren die dat niet zijn. Vóór 17 juni 2015 was CategorizationBot verantwoordelijk voor deze klus. Vanaf juni 2019 controleert SteinsplitterBot af en toe op niet-gecategoriseerde bestanden. De workflow is de volgende:
Zie ook: User:CategorizationBot#Process, categorisatie statistieken
Overige, als het handmatig categoriseren mogelijk is :
Veel categorieën die geen onderwerp zijn, zijn op de categoriepagina gemarkeerd met het magische woord __HIDDENCAT__
of{{Hiddencat}}. Het voordeel van het gebruik van het sjabloon is dat er een extra infobox voor de gebruiker komt waarin staat dat:
"Deze categorie wordt niet getoond op de ledenpagina's, tenzij de juiste gebruikersvoorkeur is ingesteld."
Een voorbeeld van het gebruik van __HIDDENCAT__
isCategory:PD NASA. Een voorbeeld van het gebruik van het sjabloon is Category:Wildtunis/100WikiCommonsDays.
Hoewel categorieën over het algemeen zichtbaar zijn op elke pagina, zijn categorieën die met __HIDDENCAT__
of{{Hiddencat}} zijn gemarkeerd alleen zichtbaar:
Deze functie wordt over het algemeen gebruikt voor op sjablonen gebaseerde categorieën, zoals op licentietags gebaseerde categorieën. Bijvoorbeeld het plaatsen van {{PD-old-100}} op een bestandsbeschrijvingspagina voegt het bestand toe aan Categorie met publiek doemain afbeeldingen van makers die meer dan een eeuw geleden overleden zijn, dat is gemarkeerd met __HIDDENCAT__
.
Zie voor meer informatie de help over verborgen categorieën voor Mediawiki (de software die Commons gebruikt).
Sommige sjablonen zijn ontworpen voor gebruik op categoriepagina's - zie Categorie namespace sjablonen. Als de categorie is gekoppeld aan een Wikidata-item, kunt u het volgende gebruiken:
die een samenvatting weergeeft van de informatie over het onderwerp die beschikbaar is op Wikidata, en ook automatisch geboorte/overlijden/naam/monument ID-categorieën toevoegt.
Enkele van de meest gebruikte zijn Categorie kopregel sjablonen zoals:
Wikimedia Commons Het beleid en richtlijnen
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Beleid |
| ||||||||
Richtlijnen |
| ||||||||
Licentie help (De Kroeg) |
| ||||||||
WMF beleid |
| ||||||||
|